Kastriot Gashi

"That man is not truly brave who is afraid either to seem or to be, when it suits him, a coward." "Nuk është trim i vërtetë ai që ka frikë të paraqitet apo të jetë, kur e lyp nevoja, frikacak." (Edgar Allan Poe) Më pëlqejnë këto thënie paradoksale, që në shikim të parë duken kontradiktore, por nuk janë. Për të kuptuar këtë thënie të Poes duhet të ndalemi pak dhe të mendojmë. Si është e mundur që njeriu të tregojë trimëri duke qenë frikacak? As unë nuk jam plotësisht i sigurt, por do të shpreh opinionin tim se si e kuptoj këtë thënie. Kjo më kujton filmin The Grey me Liam Neeson në rolin kryesor. Ky film është një nga ato që më ka lënë më së shumti përshtypje. Jo vetëm për arsyet artistike që shpërfaq, por sepse prek thellë temën e ekzistencializmit, ose më konkretisht absurdizmin. Filmi duket i thjeshtë në dukje: një grup njerëzish që punonin në Alaskë, gjatë kthimit me avion, përjetojnë rrëzimin e avionit në një pyll. Një numër i madh udhëtarësh humbin jetën, ndër...

Për ata që nuk e kanë lexuar këtë libër, po e përmbledh me pak fjalë: një mëngjes, një njeri zgjohet dhe e sheh veten të shndërruar në një brumbull. Fillimisht i shkon në mendje puna: si të arrijë në punë me kohë, qortimi i shefit, frika se mos e humbë vendin e punës, etj. Akoma i mbetet inercioni i përditshmërisë, duke mos e kuptuar realisht fatkeqësinë që i ka ndodhur. Më pas, kur anëtarët e familjes hyjnë në dhomë dhe e shohin, ikin të tmerruar. Fillimisht ai ndjen mirëkuptim për ta; natyrisht, pamja e tij e neveritshme ishte e papërballueshme për këdo që e shihte. Kur motra e tij hynte në dhomë për t'i lënë mbeturina për ushqim (sepse tani ai ushqehej me mbeturina), ai fshihej që të mos e neveriste motrën. Kur vinin mysafirë, familja vraponte për të mbuluar dritaret dhe dyert, nga frika se mos hallku e shihte djalin e tyre si ishte bërë. Me kalimin e kohës, ai humbi durimin dhe mirëkuptimin e mëparshëm, duke filluar të kacavirrej nëpër mure, dhe nuk i interesonte më nëse të tje...

Dje, fëmijëve j'ua dhash një detyrë, thash: nëse jua jap 30 euro në muaj për me i shpenzu në shkollë, sa euro mundeni me i shpenzu çdo ditë në mënyrë që në fund të muajit me ju tepru 5 euro? Hajt përkthene këtë me gjuhën e matematikës. Nuk po me duhet thash rezultati, por ekuacioni. U mundun për njëfarë kohe edhe nuk mujten. Lypni në internet thash, përdorni ChatGPT çka të doni. Prap pa sukses. Pyeteni nesër arsimtaren e matematikës thash. Erdhen sot prej shkollës, edhe menjëherë, bab as arsimtarja nuk e diti. E po pikërisht këtu është problemi, matematika mësohet vetëm prej gjysmës së rruges, mësohet qysh me u zgjidhë ekuacionet që dikush tjetër i ka parashtru, por jo edhe se si me e shpreh një problem të jetës reale me gjuhën e matematikës. Problemet e aritmetikës përkthehen ma natyrshëm në matematikë, psh edhe dyqanxhiu kur blen diçka menjëherë ia shtin lapsin. Por kur vjen puna te algjebra, askush nuk din me e përkthy një problem të thjeshtë me gjuhë të matematikës. Këtu mendoj...

Shqiptarët, këta që jemi, me këto fe që kemi, herë me ma shumë fe, herë me ma pak fe, herë pa fe fare - jemi këta që jemi. Kushdo që pretendon se ia do të mirën këtyre njerëzve, fillimisht duhet t'i pranojë ashtu siç janë. Është pothuajse e pamundur që me ia dashtë të mirën dikujt edhe në të njëjtën kohë me e gjyku, me e sha, mos me e respektu atë. Nëse shikohet me kujdes, raportet tona përgjatë historisë kanë qenë poashtu jo të njëtrajtshme, herë kundër Romës, herë me Romën, herë kundër Perandorisë Osmane, herë me Perandorinë Osmane, herë ma shumë e herë ma pak, e kështu me radhë. Unë e di një fakt për shembull, akoma pa ardhë Perandoria Osmane në trevat shqiptare (arbënore), Karl Topia në betejën e Savrës në vitin 1385 krijon aleancë me sulltanin dhe mbështetet nga ana e tij me 20 mijë trupa osmane në luftë kundër Gjon Balshajt. Me një fjalë, që prej fillimit si duket kemi qenë edhe me Perandorinë Osmane edhe kundër saj, apo herë me e herë kundër. Siç kemi qenë pastaj herë me fas...

Vitc është aftësia për me ditë me shprehë diçka kreative, të mençme, shkurt, shpejtë, dhe shpesh me një dozë humori. Vitcat kur janë me vend, në situata të sikletshme, emocionale, etj. zakonisht janë të mirëseardhun, sepse e relaksojnë muhabetin. Siç thotë Niçe - vitci është epitaf i emocionit. Figurat politike te ne shpesh e testojnë vetën në vitca, rrallëherë kanë deri diku sukses, por shpeshherë dështojnë tmerrësisht. Arsyeja pse dështojnë është se iu mungon kreativiteti, mprehtësia inteligjente, apo humori. P.sh. fillojnë e recitojnë tekste të këngëve bajate që nuk e arrijnë dot nivelin e vitcit. Churchilli thuhet se ka qenë i mirë në vitca. Ja një që thuhet se ka ndodhë në mes tij dhe Lady Astor - anëtare e parlamentit të Mbretërisë së Bashkuar në atë vakt: Lady Astor: "Winston, me pasë qenë burri jem, pa ta qitë helmin në çaj s’e kisha lanë" Churchilli: "Nancy, me pasë qenë gruja jem, edhe unë pa e pi s'e kisha lanë”

(për këtë shkrim jam frymëzuar nga një video online e një gazetari kosovar dhe nga qëndrimet e autorit britanik/zviceran Alain de Botton) Hyrje Snobizmi, një term shpesh i përdorur në mënyrë pezhorative, përshkruan sjelljen e individëve që nënvlerësojnë të tjerët që i perceptojnë si inferiorë. Tradicionalisht i lidhur me klasën shoqërore dhe prestigjin, snobizmi ka evoluar për të reflektuar vlerat moderne të shoqërisë, veçanërisht në mënyrën se si njerëzit gjykohen nga suksesi i tyre financiar. Le të shohim rrënjët historike të snobizmit në shoqërinë e Kosovës, transformimin e tij me kalimin e kohës dhe manifestimin e tij të sotëm. Konteksti Historik Në shoqërinë tradicionale kosovare, snobizmi ishte ngushtësisht i lidhur me prejardhjen familjare dhe pozitën shoqërore. Familjet e mëdha dhe fiset, agallarë e beglerë, kishin një rol të rëndësishëm në strukturën shoqërore, dhe respekti shpesh ishte i lidhur me trashëgiminë dhe kontributin e tyre historik në komunitet. Kjo formë snobizmi b...

E këqyrshim një natë një dokumentar në Netflix në lidhje me ushqimin apo të ushqyerit.  Menjëherë, krejt llojet e mishrave i paraqitën si të dëmshëm edhe që nuk bon me i konsumu kurrësesi, plus edhe arsyeja e ngrohjes globale nga kafshët, etj-etj. Bylmeti? - asesi! Çka me hangër? Hajde ishalla po thonë që bon peshk! Në epizodin e radhës filluan me tregu se si peshku është edhe ma i rrezikshëm sesa tjerat. Ku hinen ku dolen; kontaminimi me merkur, përhapje të infeksioneve bakteriale, virale... Le se s'po bojka as peshku. Bimët? Ma mirë s'po rrezikoj me vazhdu me këqyr çka thonë për bimët. Po e nali thash me kaq, se deri kah epizodi i fundit është rrezik që as frymë nuk kemi me guxu me marrë se ajri i dëmshëm për shëndet. Ta shpifin me këtë punën e dietës. Flasin thuajse trupi i njeriut energjinë e merr me fotosintezë, direkt prej Diellit - e jo me ushqim. Rras more se kurrkush prej kësaj dynjaje s'ka dalë i gjallë.

Nëse e urren një person, ti urren diçka tek ai që është pjesë e vetës tënde. Çka nuk është pjesë e vetës sonë nuk na shqetëson. (Hermann Hesse) Kjo thënie e Hermann Hesses mbështetet edhe nga Carl Jung që thotë: gjithçka që na irriton neve rreth të tjerëve na çon drejt një të kuptuari për vetëveten. Jungu e spjegon këtë përmes konceptit psikologjik që ai e quan “hija”. Ky koncept mua më ka bërë shumë shpesh të reflektoj mbi sjelljet qoftë personale apo të të tjerëve. Sipas këtij koncepti, secili njeri, përveç personalitetit publik përmes të cilit me vetëdije shfaqet para publikut, e ka edhe një pjesë të personalitet të pavetëdijshëm, aty bëjnë pjesë të gjitha ndjenjat që ne i ndrydhim, i mohojmë, apo i fshehim nga vetëvetja - pra, këtë pjesë të personalitetit Jungu e quan hije. Në këtë hije të personalitetit mund të zënë vend aspekte negative si zemërimi, agresiviteti, egoizmi, por mund të jenë edhe aspekte tjera pozitive, por të cilat hasim në vështirësi me i shpreh, nuk jemi të vetëd...