Posts

Një histori epidemie e Polios

Image
(Duke u bazuar në sentencën latine: historia magistra vitae est - historia është mësuese e jetës :) ) Poliomieliti është një infeksion viral i cili e sulmon sistemin nervor, duke shkaktuar kështu paralizë apo edhe vdekje tek personi i infektuar. Në vitet 40-50 kishte shpërthyer si epidemi në SHBA, Kanada, Mbretëri të Bashkuar, etj. Madje, edhe vetë presidenti i SHBA-ve të asaj kohe, Franklin Roosevelt ishte i prekur prej saj dhe nga pasojat e sëmundjes lëvizte me ndihmën e karriges me rrota. Duke e përjetuar vuajtjen në lëkurën e tij, njëkohësisht duke ndjerë edhe për vuajtjet e të tjerëve, Roosevelt kishte vendosur që të bënte çka të mundej, në kapacitetin e tij si president që t'a luftonte këtë sëmundje; duke vënë në dispozicion fonde për programin e zbulimit të vaksines. Në vitin 1955, një emigrant hebre nga Rusia, familja e të cilit kishin emigruar në SHBA, me emrin Jonas Salk e zbuloi vaksinen kundër kësaj sëmundje. Mirëpo, kjo histori, siç e ka anën e ndritshme, e ka edhe një...

Shoku më i mirë

Image
 Sa isha fëmijë, në shkollë e mësonim një vjershë që thoshte se libri është shoku më i mirë. Natyrisht që për mua kjo ishte diçka absurde. Si ka mundësi njëriu i gjallë të jetë shok me një libër?! Mirëpo më vonë, e pata kuptuar se shoqëria me librin është më shumë shoqërm me autorin e librit. Kur ti e lexon një libër, njoftohesh me idetë që autori i ka jetuar dhe i ka pasqyruar përmes shkrimit. Në këtë formë ti njihesh dhe jeton me të pavarësisht distancës gjeografike apo kohore. Dmth. çka t'lexojsh ashtu bëhesh (sikur me kë t'rrish) :)

Halucinimi i realitetit

Image
 Truni i njeriut, i mbyllur ne errësirën e kafkës, te vetmin kontakt me ambientin e jashtëm e ka përmes shqisave. Ato qe syni i sheh, e veshi i dëgjon, përmes këtyre te dhënave truni duhet te ndërtoje strukturën e realitetit te botes se jashtme. Pra, secili tru ne një mënyrë e halucinon apo imagjinon realitetin ne mënyrën e vete. Ka plote gjera qe i mendojmë si ngjashëm mirëpo, ka plote gjera për te cilat dallojmë ne mënyrën se si i mendojmë. Truni i njeriut është i ndërtum ne atë mënyrë qe kërkon ti japë kuptim secilës dukuri. P.sh. duke i vështru yjet ne qiell, njerëzit ju kane dhënë atribute te gjallesave sipas imagjinatës se tyre, duke i antropomorfizu, duke ndërtu mite e legjenda ne baze te tyre – e qe ka edhe sot njerëz qe e besojnë astrologjinë. Pastaj, shpesh shohim njerëz se si dëshmojnë se kinse shohin forma te fytyrave ne qiell nëpërmes reve, apo ne sipërfaqen e Henes e Marsit, etj.   Ku po du me dale?  Te virusi COVID19. Lloj-lloj imagjinate ne lidhje me ...

Solstici veror

Image
 Sot koka dita e solsticit veror, dita ma e gjate e vitit. Drite, jete, gjallni, ngrohtesi, shprese...  Mue m'pelqen kjo periudhe e vitit, deri kah fundi i korrikut kur verehet dukshem shkurtimi i dites, qe e implikon terrin, ftoftin, depresionin, me nder me thene - vdekjen... Nasradini thone qe gjate gjithe veres merzitej se mendonte cka bon qe po vjen dimni, ndersa gjate gjithe dimnit gezohej se e priste qe po vjen vera :)

Si të (mos) flasim

Image
Shtatë vese të këqija të cilat e dëmtojnë rëndë të folurit, që shumë prej nesh shpesh bijmë në to:   Përgojimi - të flasësh keq për dikë që nuk është prezent; Gjykimi - kur e mban nën presion personin me të cilin komunikon duke e gjyku për secilën fjalë; Negativiteti - theksimi i anëve të errëta në çdo storje, Ankesat - ankesa për politikë, për ekonomi... gjithçka; Fajësimi - fajtor ky, fajtor ai, fajtor krejt dynjaja përveç vetëvetes; Ekzagjerimi/dramatizimi - kur gjithçka e stër-zmadhon - fenomenal ajo, awsome kjo... Apo edhe për keq, kur dramatizon; Dogmatizmi - ngatërrimi i fakteve me opinione. Këto vese kur janë pjesë e komunikimit, e bëjnë shumë të vështirë atë. A ka zgjidhje për këto? Po - nëse e folura bazohet në këto katër baza: Sinqeriteti - fol thjeshtë dhe kjartë, sinqerisht; Autenticiteti - je thjeshtë vetëvetja; Integriteti - atë që e thua t'a kesh edhe vetë; Dashamirësia - t'u dëshirosh njerëzve të mirën.

Të drejtat e kafshëve

Image
Kohëve të fundit, çdo ditë e më shumë kanë fillu lëvizje të shumta për mbrojtjen e të drejtave të kafshëve. Kjo do të ishte shumë normale në situata më pak të mjerueshme si kjo e jona. Andaj, nuk ka se si mos t'më shkojë në mendje "Bukuria që vret" e Migjenit, që e ilustron në mënyrë brilante këtë situatë. Në vazhdim... E kur andej nga mesnata acarimi arrin kulmin e vet, atëherë ndër bagëti fillon një lëvizje. Po një lëvizje. Një nga një u aviten njerzvet e me syt’ e vet si me u lutë: “na lëshoni edhe neve vend të ngrohemi pak rreth zjarrit, se u ngrimë”. Dhe njerëzit kundrejt njerëzve s’kanë mshirë, por kundrej shtazëve — po. Prandaj çohen, ua lëshojnë bagëtis’ vendin rreth votrës, e ata vetë shkojnë n’errsin’ që përpin.